.jpg)
گلیم دست بافتی ساده است از تار( پنبه یا پشم) و پود (پشم) که معمولاً از پشم حیوانات اهلی بر دار افراشته بافته شده که هر منطقه طرح مختص به خود را داراست و عموماً به عنوان فرش کاربرد داشته است.ممکن است بافت گلیم با تغییراتی کاربرد‌‌‌‌های دیگری غیر از فرش در بین عشایر داشته باشد: از جمله نمک دان، جل اسب، نوار چادر.
شاید بتوان گفت در آسیای مرکزی، شرق اروپا و شمال آفریقا هر جا که پرورش بز و گوسفند و شتر رواج داشته و مردمانش در بافت فرش تخصص داشته اند گلیم هم بافته اند. مردمان ترکمن، قفقاز، ترک، عرب و… دستبافته گلیم را تولید و بکار برده اند.
در ادبیات فارسی عموماً گلیم با زیلو یا جاجیم و… به یک معنی بکار رفته است ولی به طور مشخص گلیم فرشی است که از بافتن پود بر تارهایی که بر دار افراشته تنیده شده است بافته می‌شود و از دستگاه کمکی نظیر ماسوره و… استفاده نمی‌شود که این مورد تفاوت گلیم با زیلو یا جاجیم و انواع دیگر ذکر شده در ادبیات است.
مهم: گلیم با زیلو و جاجیم تفاوت دارد.
گِلیم یا پَلاس یکی از انواع صنایع دستی زیراندازی و پوششی است که از ابریشم، موی بز، پشم گوسفند یا دیگر چهارپایان اهلی بافته می‌شود. گلیم به شکل سنتی اش، معمولاً برای پوشاندن زمین، دیوار یا رواندازی برای حیوانات باربر استفاده می‌شود ولی امروزه به عنوان یک پوشش مدرن برای خانه‌‌‌‌های شهری نیز خریداری می‌شود.
رنگ‌‌‌‌های استفاده شده در گلیم سنتی گیاهی هستند. گاهی گلیم ها را برای جلوه بیشتر و کهنه شدن رنگ، با چای و پوست گردو شستشو می‌دهند.
عشایر و بافندگان گلیم محدودیتی در اندازه گلیم نداشته اند و با توجه به نیاز خود گلیم را در اندازه کوچک برای واگیره یا بزرگتر برای تزئین (گلیمچه) یا فرش بافته اند و استانداردی در این مورد وجود ندارد.گلیم ها در اندازه رایج برای قالی هم بافته شده اند که می‌توان به
۷۰×۱۰۰ سانتی متر
۱۰۰×۱۵۰ سانتی متر، که به ذرع و نیم مشهور است و متداول ترین اندازه است.
۲×۳ متر
۳×۴ متر
کناره ها
و… اشاره کرد
در بافت گلیم ها در گذشته از نخ رنگرزی شده با مواد رنگرزی طبیعی استفاده شده است که این سنت در بافت گلیم‌‌‌‌های سنتی مرغوب و اصیل تا به امروز هم ادامه دارد.مواد رنگرزی عموماً از منابع گیاهی و معدنی تهیه می‌شود، هر چند ممکن است از منابع حیوانی نظیر قرمز دانه هم استفاده شود.معمولاً نخ‌‌‌‌های تار که عموماً از پشم حیوانات تهیه می‌شود را رنگرزی می‌کنند که در بافت گلیم با ترکیب این نخ‌‌‌‌های رنگرزی شده تنوع طرح ها حاصل می‌گردد.
عموماً نخ تار از پنبه بدست می‌آید اما بافت گلیم بر تار‌‌‌‌های جنس پشم نیز مشاهده است.
نخ پود معمولاً از پشم حیوانات اهلی بدست می‌آید. ممکن است در گلیم‌‌‌‌های ظریف تر که بیشتر برای تزئین استفاده می‌شده است از نخ کرک (بدست آمده از کرک حیوانات) هم استفاده بشود.
گلیم‌‌‌‌های مناطق مختلف ایران از طرح و مواد اولیه ای که برای بافت آن استفاده می‌شود قابل تشخیص و طبقه بندی هستند.
مهمترین بافت آنها، گلیم‌‌‌‌های سوماک است که در زبان محلی به آن ورنی می‌گویند. به طور کلی از طرح‌‌‌‌های هندسی شکسته با رنگ‌‌‌‌های ملایم استفاده می‌کنند و کمتر می‌توان دو گلیم ایل سون را از نظر طرح و رنگ مشابه یافت. بهترین رو اسبی در ایران، جل اسب‌‌‌‌های سون است که به صورت شش تکه با رنگ‌‌‌‌های متنوع است.
لرها گلیم‌‌‌‌های مرغوبی می‌بافند که بیشتر با رنگ‌‌‌‌های سیاه، سبز، آبی، سفید با نقوش خاص منطقه مشخص می‌شود. بهترین بافت لرها خورجین بزرگ برای نگهداری اثاث خانه است. حاشیه آنها را برای آنکه محکم باشد قالی بافی می‌کنند.
گلیم هرسین بنا بر ذوق و سلیقه بافنده و شرایط اطراف او بافته می‌شود. در حاشیه و زمینه، نقش ها ریز و پر بافته می‌شوند، به طوری که جای خالی در این گلیم وجود ندارد. از پشم بز به علت ضد بید بودن در حاشیه گلیم استفاده می‌کنند. رنگ‌‌‌‌های گلیم هرسین عمدتاً به سفید، سورمه ای، سبز و قرمز و اخیراً سرخابی محدود می‌شود. گلیم هرسین در سازمان جهانی مالکیت فکری به نام شهر هرسین ثبت جهانی شده است. گلیم در استان کرمانشاه انواع مختلفی دارد. نوعی گلیم با نقش‌‌‌‌های برجسته در استان کرمانشاه بافته می‌شود که بدان تلیس گفته می‌شود
بلوچ ها به دلیل شرایط اقلیمی همیشه با طبیعت در پیکارند و همواره آرزوی برخورداری از منابع فراوان آب و مرغزار را در بافت‌‌‌‌های خود بیان کرده اند. معمولاً سرتاسر گلیم بلوچ از بافت راه راه شکل گرفته که در هر ردیف آن نقوش متفاوت از طرح و رنگ به چشم می‌خورد. رنگ‌‌‌‌های تیره مانند قهوه ای، قرمز تیره، شتری و آبی سیر و رنگ‌‌‌‌های روشن مثل سبز، زرد، قرمز مشخصه طرح‌‌‌‌های بلوچ اند.
خمسه از یگانگی پنج ایل شیراز تشکیل می‌شوند. بافت‌‌‌‌های سوماک خمسه ده بید نام دارد. متداول ترین طرح گلیم ها زمینه ای طبیعی به رنگ تیره است که ستارگانی مورب به صورت لوزی‌‌‌‌های متداخل روی آن بافت شده است. گلیم‌‌‌‌های ستاره ای را بیشتر به صورت کم عرض می‌بافند و بعد به هم می‌دوزند. گلیم‌‌‌‌های جدیدتر گاه زمینه ای سفید با عرض بیشتر دارند.
سنه امروزه سنندج نامیده می‌شود. در هیچ جای ایران گلیم هایی به ظرافت گلیم‌‌‌‌های سنه بافته نمی‌شود. طرح آن بیشتر طرح هراتی آمیخته با طرح بوته ای و خطوط مورب در رنگ‌‌‌‌های متعدد است. زیباترین طرح گلیم سنه، ترنجی در وسط و زمینه ای رنگی دارد و بته ای نیز با ظرافت در آن بافته شده است.
رنگ‌‌‌‌های تند و شاد از ویژگی‌‌‌‌های گلیم قشقایی است اما رنگ‌‌‌‌های متضادی نیز در کنار رنگ‌‌‌‌های قرمز و زرد به کار می‌رود. نقوش هندسی بخش اساسی طرح‌‌‌‌های قشقایی است. مانند: هشت ضلعی، ستاره هشت پر، تصاویر طاووس، بز، آهو، لوزی لازم به ذکر است که گلیم قشقایی در مناطق استان فارس بیشترین تولید را دارد و بعضا با نام گلیم ترکی شهرت دارد.
طرح مخصوص افشار معمولاً ستاره‌‌‌‌های متعدد روی زمینه ای به رنگ طبیعی یا رنگ سیر است. نقش ها، گل‌‌‌‌های ستاره ای هستندکه به صورت مورب کنار هم چیده می‌شوند و به صورت لوزی در هم نمایان می‌شوند.
دارای بافت چاک دار کوچک است. بیشتر کار عناصر ترک زبان شاهسون است که تعداد زیادی از آنها در این منطقه مقیم شده اند. گلیم‌‌‌‌های زرند، دراز، باریک و با دوامند. طرح‌‌‌‌های قراردادی با گل و گیاهی با مو خزنده و گاهی به صورت طرح لوزی مشبک یا دو تا سه ترنج در هم هستند.
گلیم ترکمنی سبک و محکم است. در این گلیم ها رنگ مهمترین عامل است و رنگ قرمز با سایه روشن‌‌‌‌های مختلف نقش ویژه ای دارد، رنگ‌‌‌‌های دیگر نارنجی، آبی، سبز و گاهی زرد است. این رنگ‌‌‌‌های متضاد هماهنگی زیبایی به وجود می‌آورند.
این نوع گلیم در عنبران، اردبیل بافته می‌شود و می‌توان گفت نقش‌‌‌‌های این گلیم از شیریکی پیچ اقتباس شده است و معمولاً ترنجی در وسط آن کمتر دیده می‌شود و گل متن که کشمیری نام دارد سراسر آن را با تکرار پر نموده است و گل‌‌‌‌های دیگری که در این بافته به کار می‌رود عبارتند از: خارا، گل شاه عباسی، گل گرمایی، جفت گل و یک حاشیه در این گلیم وجود دارد که حاشیه چرخی و دیگری حاشیه وکیلی نام گرفته اند.
(3).png "Glim")
بستن *نام و نام خانوادگی * پست الکترونیک * متن پیام |
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
تمامی خدمات و محصولات این سایت، حسب مورد دارای مجوز‌‌‌‌های لازم از مراجع مربوطه می‌باشند و فعالیت‌‌‌‌های این سایت تابع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران است.
ورود به سایت
ثبت نام
.jpg?w=60)