تاریخچه سفره قلمکار در ایران ,

مقدمه

قلمکار یکی از هنرهای سنتی و اصیل ایران ی است که قدمتی چندصدساله دارد. این هنر شامل چاپ نقوش مختلف بر روی پارچه‌های نخی، کتان یا ابریشم است و بیشتر در شهرهای اصفهان ، یزد و کاشان رواج داشته است. در این مقاله به تاریخ چه این هنر و اهمیت آن در فرهنگ ایرانی می‌پردازیم.
- - -

تاریخچه قلمکار :

هنر قلمکار از دوره‌های باستان در ایران وجود داشته است، اما در دوره صفوی به اوج شکوفایی خود رسید. در این دوران، اصفهان به‌عنوان پایتخت فرهنگی و هنری ایران شناخته می‌شد و بسیاری از هنرمندان در زمینه‌های مختلف فعالیت داشتند.

برخی مورخان بر این باورند که تکنیک‌های چاپ پارچه در دوران قبل از اسلام نیز در ایران رواج داشته، اما در دوره تیموریان و صفویان، این هنر به دلیل حمایت شاهان و رونق تجارت بین‌المللی، به اوج خود رسید. قلمکار در این دوران نه‌تنها برای مصرف داخلی، بلکه برای صادرات به هند، عثمانی و اروپا نیز تولید می‌شد.

در دوره قاجار نیز این هنر همچنان مورد توجه بود، اما با ورود پارچه‌های صنعتی خارجی، تولید قلمکار تا حدی کاهش یافت. با این حال، در قرن اخیر، به لطف تلاش‌های هنرمندان اصفهانی، این هنر دوباره احیا شده و امروزه یکی از مهم‌ترین صنایع دستی ایران محسوب می‌شود.
- - -

سفره قلمکار و کاربردهای آن :

سفره قلمکار یکی از مهم‌ترین محصولات هنر قلمکار است که در گذشته کاربردهای متنوعی داشته است. این پارچه‌ها عمدتاً برای موارد زیر استفاده می‌شدند:

1. سفره غذا – در گذشته، سفره‌های قلمکار به‌عنوان سفره غذا در منازل ایرانی به کار می‌رفتند و به دلیل زیبایی و دوام بالا، طرفداران زیادی داشتند.

2. پرده و رومیزی – بسیاری از منازل ایرانی با پرده‌ها و رومیزی‌های قلمکار تزئین می‌شدند که نشان‌دهنده اصالت و فرهنگ ایرانی بود.

3. پوشاک و چادر شب – در برخی مناطق، پارچه‌های قلمکار برای دوخت لباس و چادرشب نیز مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

4. سوغات و هدیه – امروزه سفره‌های قلمکار یکی از محبوب‌ترین سوغاتی‌های اصفهان و سایر شهرهای تاریخی ایران هستند.
- - -

نحوه تولید قلمکار :

تولید پارچه‌های قلمکار شامل چندین مرحله است:

1. انتخاب پارچه – معمولاً از پارچه‌های نخی، کتان یا ابریشم برای این هنر استفاده می‌شود.

2. آماده‌سازی و شست‌وشو – پارچه قبل از چاپ باید چندین بار شسته شود تا مواد اضافی آن گرفته شده و آماده جذب رنگ شود.

3. طراحی و قالب‌سازی – طرح‌های سنت ی، مانند نقوش اسلیمی، گل و بته، شکارگاه و طرح‌های مذهبی، ابتدا روی چوب ‌های گلابی یا گردو حکاکی می‌شوند.

4. چاپ دستی با قالب‌های چوبی – این قالب‌های چوبی آغشته به رنگ‌های طبیعی شده و روی پارچه قرار داده می‌شوند تا نقش مورد نظر روی آن چاپ شود.

5. رنگرزی و تثبیت رنگ – پس از چاپ، پارچه‌ها در آب زاج و مواد طبیعی دیگر شسته می‌شوند تا رنگ‌ها تثبیت شوند.

6. خشک کردن و اتو کردن – در نهایت، پارچه‌ها خشک شده و برای استفاده آماده می‌شوند.
- - -

نتیجه‌گیری :

قلمکار یکی از ارزشمندترین صنایع دستی ایران است که علاوه بر زیبایی، دارای پیشینه‌ای غنی و فرهنگی عمیق است. امروزه با تلاش هنرمندان اصفهانی، این هنر همچنان زنده مانده و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین سوغات‌های ایران شناخته می‌شود.

اگر به دنبال یک هدیه اصیل و ماندگار هستید، سفره‌های قلمکار می‌توانند گزینه‌ای عالی باشند که هم زیبایی و هم تاریخ ایران را به همراه دارند.
- - -

پیشنهاد ویژه :

اگر به دنبال خرید سفره‌های قلمکار اصیل هستید، می‌توانید به فروشگاه کافه گلیم در اصفهان مراجعه کنید یا از طریق وب‌سایت cafeglim.ir محصولات را مشاهده و سفارش دهید.

جهت سفارش روی تصویر کلیک کنید 

جهت سفارش روی تصویر کلیک کنید

قلمکار 5

قلمکار 4

قلمکار 3

قلمکار 2

قلمکار 1